Vroeg of laat kom je als docent in aanraking met ouders die andere verwachtingen hebben van jou als docent, of van het schoolsysteem in het algemeen. De kans dat dit gebeurt is nog groter als je te maken hebt met ouders met een niet-westerse culturele achtergrond. In deze blog verkennen we een casus waarin verschil in verwachtingen tot misverstanden leidt, en laten we zien hoe een cultuurtolk hielp deze verschillen te overbruggen.
Zonder huiswerk geen goede school.
‘Geen huiswerk?’ Stomverbaasd zijn de ouders van Ibrahim als hij uit school komt en vertelt dat hij geen huiswerk heeft. ‘Hoe kan dat?’ vraagt zijn vader. ‘Wat is dat voor school? Dat is niet goed, elke school moet huiswerk geven.’ Ibrahims ouders vertellen aan de cultuurtolk dat Ibrahim naar een andere school moet, een school mét huiswerk.
In veel niet-westerse landen hoort school bij huiswerk zoals hier de woorden veger en blik bij elkaar horen. Na school maak je huiswerk of leer je voor toetsen. Dat is belangrijk. Ouders en docenten hebben zeer hoge verwachtingen van hun kinderen en leerlingen. Dus moeten kinderen hiervoor hard werken; studeren en presteren is van belang.
In Nederland geven niet alle scholen huiswerk. Op basisscholen gebeurt dat het minst, hooguit in groep 8 om te wennen aan het huiswerk op het voortgezet onderwijs. Op middelbare scholen is er vaak ruimte om in de lessen al (een deel van het) huiswerk te maken. Vrije tijd voor kinderen vindt men in Nederland een groot goed. Want ook buiten spelen en andere activiteiten dragen bij aan de sociale en persoonlijke ontwikkeling van een kind. Het onderhouden van sociale contacten en kunnen genieten van ontspanning is voor jongeren minstens zo belangrijk als “studeren”.
De ouders van Ibrahim zijn zelf laag opgeleid en werken veel en hard. Ze spreken gebrekkig Nederlands. Voor Ibrahim willen ze iets beters: een goede baan met een hoog salaris. Daarvoor is het belangrijk dat hij de Nederlandse taal snel leert zodat hij sneller en beter in de Nederlandse maatschappij kan meedraaien.
‘Heeft Ibrahim een laag of een hoog niveau?’ vraagt moeder aan leerkracht Marjan van groep 8.
‘Ibrahim kan naar een praktische opleiding,’ antwoordt de leerkracht. ‘VMBO-kader bijvoorbeeld.’
‘Is dat laag of hoog?’ vraagt moeder, want in haar land van herkomst is er één school en ben je laag of hoog opgeleid. Termen als praktisch en theoretisch en al die verschillende schoolsoorten als VMBO, HAVO, VWO, zijn haar niet bekend. Ibrahim moet van zijn ouders gewoon naar een goede school mét huiswerk op een hoog niveau.
Hoe de cultuurtolk hier heeft geholpen
De cultuurtolk werd ingeschakeld om deze kloof te overbruggen. Hij legde uit dat het hebben van veel huiswerk niet noodzakelijkerwijs een hogere opleiding betekent. De tolk verduidelijkte dat het Nederlandse onderwijssysteem verschillende routes biedt, waarbij je stap voor stap naar een hoger niveau kunt doorgroeien. Ibrahim zou bijvoorbeeld kunnen beginnen op VMBO-kader en als hij goed presteert, kan hij doorstromen naar een hoger niveau.
Daarnaast maakte de cultuurtolk ook inzichtelijk voor Marjan dat termen zoals ‘theoretische scholing’ onbekend kunnen zijn voor ouders zoals die van Ibrahim. In hun land bestaat er vaak één lineair systeem, waardoor termen als ‘praktisch’ en ‘theoretisch’ moeilijk te begrijpen zijn. Dankzij de culturele vertaling ontstond er een beter begrip tussen Suzan en Ibrahims ouders. Ze werden het erover eens dat Ibrahim naar een school moest die voor hém het hoogst haalbare bood. Met of zonder huiswerk.
Hoe ga jij het gesprek aan?
Deze casus benadrukt hoe belangrijk het is dat scholen openstaan voor de verschillende perspectieven die ouders en leerlingen meenemen uit hun eigen cultuur. Begrip voor deze verschillen leidt niet alleen tot betere communicatie, maar ook tot meer betrokkenheid van ouders, waardoor de leerling zich optimaal kan ontwikkelen binnen het Nederlandse onderwijssysteem. Het is heel erg zinvol verwachtingen over leren in kaart te brengen met ouders. Weet je niet waar je dat gesprek moet beginnen? Schakel dan de hulp van één van onze cultuurtolken in!